Τετάρτη 9 Φεβρουαρίου 2011

ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ

Καλησπέρα και απόψε.
Σήμερα το θέμα μας είναι αρκετά διασκεδαστικό και παράλληλα πολύ νοσταλγικό. Έχει να κάνει με την ντοπιολαλιά μας.
Η γλωσσική επικοινωνία είναι αυτή που βασικά ενώνει τους ανθρώπους.  
Η γλώσσα ως τοπική διάλεκτος (ντοπιολαλιά) είναι στενά συνδεδεμένη με την ιδιαίτερη πατρίδα μας, με τη φυσιογνωμία του τόπου που μας γέννησε. Είναι η γλώσσα της συνομιλίας μας με το βιοτικό μας χώρο, όπου γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε, η γλώσσα που σώθηκε στο στόμα των γονιών και των παππούδων μας, η γλώσσα του παιχνιδιού και της γιορτής, του καθημερινού μόχθου και της ανάπαυσης, του εθίμου και του τραγουδιού. 
Η ντοπιολαλιά αποδίδει παραστατικά το πνεύμα και το ήθος του λαού, καθώς εμπεριέχει το «άρωμα» του τόπου που τη γέννησε και περικλείει την φυσιογνωμία του, αναβλύζοντας τη γνήσια και αυθεντική λαϊκή ψυχή.
Το θέμα είναι πολύ σημαντικό και πολυδιάστατο για να το εξαντλήσουμε μέσα σε λίγες σειρές. Αυτό που προσπαθώ να κάνω σήμερα είναι μια πρώτα πολύ απλή υπενθύμιση της λαγγιώτικης ντοπιολαλιάς. Έτσι λοιπόν:
Γαρούφα είναι η  ψαρόσουπα.
Γκαργκαλιάνος είναι ο λαιμός.
Έζος είναι ο σκαντζόχοιρος.
Ζγκούλα είναι η φωλιά που είναι προστατευμένη από τα στοιχεία της φύσης.
Καϊπιώνω  σημαίνει κρύβω κάτι σε ασφαλές μέρος, εξαφανίζω.
Η κάχτα είναι το πράσινο  περίβλημα του καρυδιού.
 Κλώθομαι σημαίνει τριγυρνώ, πάω γύρω από κάτι.
Κόνξα είναι το νάζι.  
Μαρμάγκα είναι η δηλητηριώδης αράχνη.
Μέτσκα είναι η αρκούδα.
Μουλώνω σημαίνει σωπαίνω.
Μπάκαλο είναι η μικρή πέτρα.
Μπιστιριά είναι η χαράδρα, ο γκρεμός.
Μπόμπαλα είναι τα στραγάλια. 
Το παλιορούτι είναι το παλιό σκισμένο ρούχο, κουρέλι.
Πουρτσάω σημαίνει σκάω.
Προύχαβο είναι το μαλακό φρούτο.
Σάλιαγκας είναι το σαλιγκάρι.
Σκαπετηνοί είναι οι κάτοικοι των χωριών που βρίσκονταν πίσω και κάτω από τη ράχη του βουνού.
Σούμκα είναι το καλαμπόκι.
Τανάω, -ώ σημαίνει τεντώνω.
Τζουτζουβές είναι το μπρίκι.
Τσαμαλιάζω σημαίνει καταπλακώνω, διαλύω, λιώνω, πολτοποιώ.
Φιδοπούκαμ’σο  είναι ολόκληρο το δέρμα του φιδιού.
Φρασκαλνάω σημαίνει με ένα ξύλο ή σκούπα χτυπάω πάνω- πάνω για εκφοβισμό και όχι για πόνο. Ή απλά παίρνω με σκούπα πάνω- πάνω τα σκουπίδια.
Χαιρετίματα είναι τα μικρά δώρα που στέλνουμε σε ανθρώπους που είναι μακριά για να τους υπενθυμίσουμε ότι τους σκεφτόμαστε.
     Αυτές είναι ένα ελάχιστο δείγμα της ντοπιολαλιάς μας. Σιγά- σιγά θα σας παρουσιάζω κι άλλες. Και αν ξέρετε κι εσείς κάποιες σας καλώ να με ενημερώνετε σχετικά για να τις συγκεντρώσουμε. Και οι κουβέντες της ντοπιολαλιάς είναι κομμάτι του κληροδοτήματος που μας άφησαν οι παλιότεροι. Ας το σεβαστούμε λοιπόν, και ας μην το ξεχάσουμε. Συμβάλλει στην διαφορετικότητα και στη συνοχή μας.
      Ελπίζω να σας έδωσα τροφή για σκέψη. Καλό σας βράδυ κι απόψε.






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου