Καλησπέρα σας φίλοι μου. Χειμωνιάτικη η σημερινή ατμόσφαιρα. Και θα συνεχίσει και άλλες μέρες έτσι. Αλλά εμείς δεν πτοούμαστε. Βγήκαμε για τον "Λάζαρο" σήμερα. Και οι δρόμοι γέμισαν παιδιά και χαρούμενες φωνές που τραγουδούσαν κι έδιναν Πασχαλινές ευχές. Και μοιραία, μου ήρθε στο μυαλό το παλαιό λαγκιώτικο εθιμοτυπικό αυτής της ημέρας. Θέλετε να μάθετε ή να θυμηθείτε τι γινόταν παλιότερα στη Λάγκα; Διαβάστε λοιπόν:
Τ ο Σ ά β β α τ ο τ ο υ Λ α ζ ά ρ ο υ
Η Ανάσταση του Λαζάρου είναι το ωραιότερο προμήνυμα της Ανάστασης του Κυρίου μας. Και πάντα τιμόταν με ξεχωριστό τρόπο, γιατί ακριβώς είναι ιδιαίτερη. Όπως σε όλη την Ελλάδα, έτσι και στη Λάγκα, τα παιδιά έβγαιναν το πρωινό του εν λόγω Σαββάτου να τραγουδήσουν τα κάλαντα. Τα κάλαντα που ήταν αποκλειστικά και μόνο για τον Λάζαρο. Κάθε παρέα λοιπόν, αφού συναντιόταν, ξεκινούσαν κι έπαιρναν με τη σειρά τα σπίτια του χωριού, τραγουδώντας το θαύμα της Ανάστασης του Λαζάρου.
Βέβαια, γινόταν μια σχετική προεργασία. Τα καλαθάκια που κρατούσαν ήταν στολισμένα με λουλούδια του βουνού. Και κάθε παρέα, είχε και από ένα παιδί που κρατούσε μια γκλίτσα, ή απλώς κλαδί από κρανιά, στο οποίο πάνω είχαν στηρίξει ένα ξύλινο ομοίωμα του κούκου. Το πουλί κούκος είναι μεν ενδημικό, αλλά εμφανίζεται με τις πρώτες ζέστες της άνοιξης, που οπωσδήποτε λαμβάνουν χώρα γύρω στην Ανάσταση. Ίσως έτσι να ξεκίνησε αυτό το έθιμο.
Και έτσι προετοιμασμένοι λοιπόν, γυρνούσαν όλο το χωριό τραγουδώντας και διασκεδάζοντας. Το τραγούδι του Λάζαρου που τραγουδούσαν ήταν το εξής:
Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι
τώρα λάλησαν πουλιά κι αηδόνια,
τώρα ήρθανε τα χελιδόνια.
Τώρα ή ώρα σου τώρα αρχίζει.
Που ‘σουν Λάζαρε, που ‘σουν κρυμμένος.
Ήμουν στους νεκρούς παραχωμένος.
-----
Οι κοτίστες σας αυγά γεννάνε,
οι φωλίτσες σας δεν τα χωράνε.
Δώστε μας κι εμάς
να τα χαρούμε.
Στα καλαθάκια που κρατούσαν, οι νοικοκυρές έβαζαν από κανένα αβγό, και οπωσδήποτε διάφορα κλιτσούρια. Όπως ακριβώς τα Χριστούγεννα. Ό, τι ξερό καρπό είχαν από τον χειμώνα: κανένα καρύδι, σταφίδα, ξυλοκέρατο, κλπ. Και αν τους περίσσευε και κανένα νόμισμα, το έριχναν κι αυτό μέσα στο καλαθάκι. Χαρές που έκαναν τα πιτσιρίκια, τότε…
Αφού τελείωνε το καθιερωμένο τραγούδι, ανάλογα με σε ποιο σπίτι έμπαιναν, δηλαδή ανάλογα με το επάγγελμα του νοικοκύρη, τραγουδούσαν και κάτι αντίστοιχο, εκφράζοντας ευχές για να πάνε όλα καλά. Για παράδειγμα, ένα τραγούδι με ευχές ήταν το παρακάτω:
Για τη νοικοκυρά του σπιτιού:
Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά μαλαματένια
Κυρά κι όταν στολίζεσαι στην εκκλησιά να πάνεις
Να ζήσεις χρόνους εκατό, ν’ ασπρίσεις, να γεράσεις….
Για το μικρό παιδί του σπιτιού:
Ένα μικρό, μικρούτσικο, μικρό και χαϊδεμένο
Μικρό το είχε η μάνα του, μικρό και ο μπαμπάς του
Το έλουζαν το χτένιζαν και στο σχολειό το στέλνουν
- Παιδί μ’ να μάθεις γράμματα, να μάθεις κι αλφαβήτα…..
Για το παιδί που είναι πλέον μαθητής:
Εδώ έχουν γιο γραμματικό, χαρτί και αναγνώστη
Τα γράμματα είναι στο χαρτί και ο νους πέρα, πέρα
Πέρα, πέρα κι αντίπερα, πέρα στις μαυρομάτες.
Για το ελεύθερο κορίτσι του σπιτιού:
Εδώ έχουν κόρη για παντρειά, κόρη για αρραβώνα
Τη θέλει ο γιος του βασιλιά, τη θέλει ο γιος του Ρήγα
Τη θέλει το αρχοντόπουλο με τις πολλές παράδες
- Δε θέλω εγώ το γιό του βασιλιά, δε θέλω εγώ το γιο του Ρήγα
Μον’ θέλω τ’ αρχοντόπουλο με τις πολλές παράδες…
Έτσι συνεχίζονταν τα τραγούδια για όλα τα μέλη του σπιτιού. Και αφού τελείωναν τα τραγουδίσματα, τα παιδιά φώναζαν τότε όλα μαζί δυνατά: Κούκου, Κούκου!
Τι πανζουρλισμός που γινόταν τότε!!!
Όλο το πρωινό αντηχούσε από τραγούδια, ευχές και γέλια. Και Κούκου φυσικά.
Και αργά το μεσημέρι, όταν πια τελείωναν τα σπίτια του χωριού, μοιράζονταν τα αποκτήματά τους, και έφευγε το πάθε παιδί ευχαριστημένο στο σπίτι του. Και αν πήγαιναν και κανένα αβγό στο σπίτι, τότε ευχαριστημένη ήταν και η νοικοκυρά. Γιατί αυτό σήμαινε ότι θα είχε περισσότερα αυγά να βάψει τη Μ. Πέμπτη, όπως το έθιμο ορίζει.
Δυστυχώς, ακόμα δεν έχω καταφέρει να βρω έναν κούκο, για να μπορέσουμε να αναβιώσουμε το έθιμο, αλλά ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα συμβεί κι αυτό.
Γεια σας και σήμερα φίλοι μου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου