ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

Καλησπέρα σας και χρόνια πολλά. Να είστε όλοι καλά. Είναι μια μεγάλη μέρα σήμερα. Είναι οι "Μεγάλες Απόκριες". Τη σημασία τους είμαι σίγουρη πως την γνωρίζετε όλοι σας, και μάλιστα πολύ καλύτερα από εμένα. Για να μην μακρηγορώ και σας κουράζω λοιπόν, θα σας βάλω αμέσως στο κλίμα των παλαιών Λαγγιώτικων Αποκριών:

Α π ο κ ρ ι έ ς 

Η τελευταία Κυριακή του Τριωδίου καθιερωμένα ονομάζεται Μεγάλη Αποκριά. Είναι η Τυρινή ή Τυροφάγου. Αφού έχουμε ήδη από την προηγούμενη Κυριακή εγκαταλείψει την κρεοφαγία, σήμερα, εγκαταλείπουμε και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Γιατί από την αυριανή ημέρα, την Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει η Σαρακοστή.

Όχι στη Λάγκα. Η Μεγάλη Αποκριά ήταν η μέρα που ο κόσμος έτρωγε για τελευταία μέρα κρέας. Και τ’ άφηνε πίσω του ως την Ανάσταση.

Ήταν μεγάλη μέρα. Η μέρα άρχιζε με τον εκκλησιασμό. Στη συνέχεια, γινόταν τα σχωρίσματα. Κυρίως οι νεότεροι επισκέπτονταν τα πιο ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας, με σκοπό να ζητήσουν συγχώρεση σε περίπτωση που υπήρξε κάποια διένεξη μεταξύ τους στη διάρκεια του έτους.

Στη συνέχεια στρώνονταν το οικογενειακό τραπέζι με όλα τα καλά. Τηγανιές, σαλάτες, πίτες και ό, τι άλλο υπήρχε στο σπίτι διαθέσιμο. Από εκείνη τη μέρα και μετά «απόκρευαν».

Αφού έπεφτε το σκοτάδι, όλοι πήγαιναν στις χαραμπουτζούνες. Τις φωτιές της Αποκριάς. Όσο βαρύς κι αν ήταν ο χειμώνας δε νοούνταν κάθε μαχαλάς να μην είχε τη φωτιά του. Για μέρες πριν, όλα τα παιδιά, μικρά και μεγάλα, μάζευαν ξύλα και τσάκνα. Τσάκνα υπήρχαν μπόλικα, γιατί κάθε σπίτι είχε ζώα. Και φυσικά και ξερά ξύλα. Οπότε υπήρχε και ο σχετικός ανταγωνισμός για το ποια χαραμπουτζούνα θα γίνονταν μεγαλύτερη. Και όσο χτίζονταν η φωτιά, τα παιδιά την φύλαγαν και την ξενυχτούσαν, σε μια προσπάθεια να την προστατέψουν και να αποτρέψουν τους «κλέφτες τσάκνων» από χαραμπουτζούνες άλλων μαχαλάδων. Και τι γλέντι στηνόταν γύρω από τη μεγάλη φωτιά! Ο κόσμος έπινε και έτρωγε και χόρευε και γλεντούσε με την καρδιά του. Και μόλις έπεφτε η φωτιά, γιατί οι φλόγες έφταναν σε μεγάλο ύψος λόγω των τσάκνων, οι πιο γενναίοι από τους νέους, πηδούσαν και πάνω από τα κάρβουνα.

Στο τέλος της βραδιάς, όταν όλοι επέστρεφαν στα σπίτια τους πια, τηρούνταν με ευλάβεια το έθιμο του χάσκαρη. 

Χ ά σ κ α ρ ι

Το βράδυ της  Τυρινής (μεγάλης Αποκριάς)  τελούνταν το έθιμο του χάσκαρι. Το όνομα πιθανότατα προέρχεται από το ρήμα «χάσκω», δηλαδή, ανοίγω το στόμα μου πλατιά. Από το πρωί οι νοικοκυρές έβραζαν αυγά με φλούδες από κρεμμύδια κι έτσι αυτά έπαιρναν ένα καφεκόκκινο χρώμα.  Το ίδιο βράδυ λοιπόν, ο μεγαλύτερος άντρας της οικογένειας (πατέρας ή παππούς) ο «αφέντης» του σπιτιού, έδενε το αυγό σε μια κλωστή περασμένη στον κλώστη και περνούσε το αυγό από τον καθένα. Κουνούσε πέρα- δώθε γρήγορα το αυγό στο στόμα του καθενός, ο οποίος προσπαθούσε να το πιάσει μόνο με το στόμα, χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια του. Όποιος κατάφερνε τελικά να αρπάξει το αυγό με τα δόντια του το έτρωγε και θεωρούνταν ο τυχερός της χρονιάς. Κι έτσι «έκλεινε» ο κύκλος του αρτύσιμου έτους και «άνοιγε» ο κύκλος της νηστείας της Σαρακοστής. Και καταπώς έλεγαν οι παλιοί: «με αυγό κλείνει, με αυγό ανοίγει», δηλαδή, με αυγό κλείνει το στόμα και νηστεύει από εδώ κι εμπρός, και με αυγό ανοίγει και ξαναρχίζει να τρώει τα πάντα.  Γιατί αυτός  ο κύκλος «έκλεινε»  με το τσούγκρισμα των κόκκινων πλέον αυγών το βράδυ της Πασχαλιάς και επιτρεπόταν πια στους πιστούς να φάνε ό, τι ήθελαν από δω και πέρα.

Αυτή είναι η σημερινή εικόνα της Λάγκας. Είναι η ώρα που πηγαίναμε στην πρωινή λειτουργία. Ο χειμώνας εξακολουθεί να μας κάνει την παρουσία του έντονη. Ο Μάρτης για άλλη μια φορά αποδεικνύεται "παλουκοκάφτης", σύμφωνα με την παροιμία του σοφού λαού μας. 

Και ο πατέρας μου που στέλνει σε όλους τους χαιρετισμούς του και τα χρόνια πολλά του, ποζάρει στο φακό της μηχανής, ξετρελαμένος από τον χιονιά. Μπαμπά τώρα δεν είναι καιρός για κρύο και χιόνια. Ήρθε η άνοιξη. Αλλά δε λέει να μας κάνει το χατήρι. 

Μ' αυτά και μ' αυτά, σας αφήνω και απόψε. Καλή συνέχεια να έχετε, και προπαντός!!!! μην ξεχάσετε τον χάσκαρι. Γεια σας και Καλή Σαρακοστή να έχουμε.